Tıbbi mantarlar

Tıbbi mantarlar

Tıbbi mantarlar
Tıbbi mantarlar birçok hastalığın tedavisinde faydalı oldukları araştırmalar sonucunda tespit edilmiş olan mantarlardır. Bu mantarların içerisinde bulunan polisakkaritler bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve tümör gelişimini inhibe edebilir.

1960’lı yıllardan bu yana tıbbi mantarlar hakkında yapılan araştırmalar sonucunda mantarın tamamının kullanılmasından ziyade daha çok mantar ekstrelerinin kullanımı ve etkileri hakkında bilgiler edinilmiştir. Yapılan bu araştırmalar sonucunda mantarların direkt bakteri virüs veya kanser hücrelerini öldürmediğini fakat bağışıklık sistemini düzenledikleri ve güçlendirdikleri tespit edilmiştir. Bazı ülkelerde, artan klinik bulguların ardından mantarlardan izole edilmiş ekstreler olan PSK ve Lentinan’a destekleyici kanser ilacı ruhsatı verilmiştir ve bunların masrafları aynı ilaçlarda olduğu gibi devlet sigortası tarafından karşılanmıştır.

Günümüzde kullanılan birçok ilaç mantar ve fungi (küf) kökenlidir. Bunlar arasında; penisilin, lovastatin vb. bulunmaktadır.

Tarihçe
Mantarların uzun bir tedavide kullanım geçmişi bulunmaktadır. Mantarların tedavide kullanıldığına dair en eski yazılı kayıtlar yaklaşık olarak milattan önce 3.000 yılına dayanan Hindistan tıbbi çalışmasıdır, bunun yanında, Avrupa’da, bunların kullanımı Dioscorides tarafından büyük çalışması De Materia Medica’da (MS 55) ve Gerrard tarafından etkili eseri Herbal’de (1663) belgelenmiştir.
Ancak, mantarların özellikleri başka hiçbir yerde, Çin’deki kadar kapsamlı olarak incelenmemiştir. Milattan sonra yaklaşık olarak 200 yıllarına dayanan ve en eski Çin Medikal Başvuru Kılavuzu olan Shen Nong Ben Cao’da bulunan 365 bitki arasında dört mantara yer verilmiştir:

  • Ganoderma lucidum (Reishi),
  • Porio cocos,
  • Tremella fuciformis (Snow fungus),
  • Polyporus umbellatus.

Bunların tamamı, bu kılavuzda bitkilerin “Üst Düzey” kategorisinde sınıflandırılmıştır ve bu bitkiler herhangi bir yan etki olmaksızın uzun süre güvenle kullanılabilir, bunların uzun süreli kullanımları “vücudu hafifleştirir (o hissi verir) ve ömrü uzatır” denmiştir.

Mantarlarla ölümsüzlük arasında ilişki kurulması doğu kültürlerinde derin bir yer bulmuştur ve bu özellikle kraliyet sarayındaki resimlerde, oymalarda ve işlemelerde kendisini göstermektedir.

Li Shi Zhen’in Tıp El Kitabı olan Ben Cao Gang Mu’nun yazıldığı tarihlerde (1578), 21 mantarın tıbbi özelliği olduğu belirtilmiştir. Bu geleneksel bilgiler 1960’lı yıllarda Japon araştırmacıları, mantarların tedavi edici ve tedaviyi destekleyici tıbbi özelliklerini araştırmaya itmiş, bu araştırmacılarda başta, kanser tedavisindeki potansiyellerini araştırmıştır.

Bunu da oku :  Aslan yelesi mantarı - hericium mantarı

İlk başlardaki hayvan çalışmaları kısa bir süre içerisinde, mantar ekstrelerinin, bir dizi kanser türünde, hayatta kalma süresini uzatma özelliğini ortaya koymuştur. Bu da ticari mantar ekstrelerinin geniş kapsamlı klinik testlerine giden yolu açmıştır. Bu klinik testlerden alınan olumlu sonuçlar, mantarların tedavi edici potansiyellerini bilimsel olarak kanıtlamış ve mantarların Japonya’daki ve Çin’deki klasik – konvensiyonel kanser tedavisi ile birlikte “konağın savunma potansiyelini arttırıcı (host defence potentiators)” olarak kullanılmalarına başlanmasına sebep olmuştur.

Tanımlanmış bir etki şeklinin veya tek bir etken kimyasal maddenin bulunmaması sebebiyle, Avrupa’da ve ABD’de ilaç lisansı alma teşebbüsleri başarısızlıkla sonuçlanmasına rağmen, bu mantar ekstrelerinin tedavi etkinliği ve reklam başarısı (1987 yılında sadece bir ekstre olan “PSK” veya “Krestin” satışı 600 milyon USD’nin üzerinde gerçekleşmiştir) bu dikkat çekici organizmaların tedavi potansiyellerine daha da fazla ilgi duyulmasına sebep olmuştur.

Mantar Polisakkaritleri, Bağışıklık Sistemi ve Kanser
Bitkilerde, ana hücre duvarı polisakkariti selülozken (1,4 beta glukan), mantarlarda prototipik polisakkarit 1,6 bağlantılı yan zincirleri olan 1,3 beta glukandır, ve bunlar, ilgili suda çözünebilen polisakkaritlerle ve proteoglikanlarla (protein bağlı polisakkaritler) birlikte çoğu mantarın immünolojik açıdan aktif temel bileşenleridir.
Polisakkaritlerin mantar hücre duvarının ayrılmaz parçası olması, mantarların geniş kapsamlı bağışıklık düzenleyici ve tümör önleyici etkisinin açıklamasıdır. Yakın zamanlarda yapılan bir inceleme sonucunda, farmakolojik olarak aktif polisakkaritleri içeren 650 mantar türünden bahsedilmiştir.
Tıbbi mantarlarda bulunan birçok farklı polisakkaritin bağışıklık sistemini düzenlediği ve güçlendirdiği 1960’lı yıllarda yapılan araştırmalarda tespit edilmiştir. Mantarların anti-kanser ve kanseri önleyici özelliklerinin direkt kanser hücrelerini öldürmek ve inhibe etmekten değil de bağışıklık sistemi üzerine olan etkilerinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Örnek olarak Trametes (Coriolus) versicolor mantarından elde edilen PSK’nın kayda değer şekilde bağışıklık sistemi hücrelerinin sayısını ve aktivitesini arttırdığı ve konvansiyonel kanser tedavisiyle de herhangi bir ters etkileşiminin olmadığı yapılan birçok araştırmayla tespit edilmiştir.
Mantar polisakkaritlerinin konvansiyonel kanser tedavisinin etkisini ve verimini arttırmakla beraber yan etkilerini de azalttığı araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir. MycoPro PS Complex; bağışıklık sistemini güçlendirdikleri kanıtlanmış 4 mantarın polisakkarit bakımından zengin ekstrelerinden üretilmiş olup %40 polisakkarit içerir.

Bunu da oku :  Mantarın yemenin faydaları
Kanser Tipi Tarih Hasta Sayısı Sonuç
Mide Kanser Faz IV 1976 66 Ameliyat ve kemoterapi sonrasında PSK kullanımı 2 yıl sağkalımı 2 katına çıkarmıştır.
İlerlemiş Mide Kanseri + Metastaz 1982 450 Ameliyat ve kemoterapi sonrasında PSK kullanımı 5 yıl sağkalımı 2 katına çıkarmıştır.
İlerlemiş Mide Kanseri + Metastaz 1990 255 Ameliyat ve kemoterapi sonrasında PSK kullanımı 15 yıl sağkalımı uzatmıştır.
Kolorektal Kanser 1990 110 Ameliyat sonrasında PSK kullanımı 8 yıl sağkalımı ve hastalıksız dönemi uzatmıştır.
Akciğer Kanseri (KHDAK) Faz I –III 1993 185 Radyoterapi sonrasında PSK kullanımı tüm fazlarda 5 yıl sağkalımı 2 – 4 katına çıkarmıştır.
Özofagus Kanseri 1995 188 Ameliyat, radyoterapi ve kemoterapi sonrasında PSK kullanımı 5 yıl sağkalımı uzatmıştır.

Referans: The use of mushroom glucans and proteoglycans in cancer treatment. Kidd P. Alt Med J. 2000;5(1):4-27

Mantarların bağışıklık sistemini güçlendiren en önemli bileşenleri polisakkaritler (proteo-glukan ve beta-glukan) ’dir. PSK, Trametes versicolor (Coriolus) mantarından elde edilen bir proteo-glukan ekstredir. MycoPro PS Complex ve MycoPro Coriolus, Trametes versicolor (Coriolus) mantarının proteo-glukan ekstresini içerir.

Kan Şekerine Etkileri
Hayvan araştırmaları ve sınırlı klinik veri bazı tıbbi mantarların yüksek kan şekerini düşürücü potansiyellerinin olduğunu göstermiştir. Bu özelliğe sahip mantarlar arasında Tremella fuciformis, Poria cocos, Reishi (Ganoderma lucidum), Auricularia auricula, Agaricus campestris, Agaricus blazei, Chaga (Inonotus obliquus), Hericium erinaceus, Cordyceps, Agrocybe aegerita, Coprinus comatus, Maitake (Grifola frondosa) bulunmaktadır. Maitake dışındaki mantarların bu etkisinin sebebi pek açıklanamazken, Maitake’nin bu etkisi doğal olarak içerdiği alfa glikozidaz (alpha glucosidase) inhibitörüne bağlanmıştır.

Kolesterole Etkileri
Tremella fuciformis, Auricularia auricula, Agaricus blazei, Maitake (Grifola frondosa), Reishi (Ganoderma lucidum) ve Shitake (Lentinula edodes)’in kolesterolü düşürücü etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Shiitake mantarı anti-kolesterol etkisi tespit edilmiş olan “eritadenine” içerir.
Değişik fungi (mantar) türlerinin, farenil difosfat fareniltransferazı inhibe ederek kolesterol sentezini inhibe eden zaragozik asitleri ürettikleri bilinmektedir.

Fungal Statinler
Statinler; yüksek kolesterol tedavisinde kullanılan ve HMG-CoA redüktazı inhibe eden bir ilaç sınıfıdır. Penicillum citrinum fungusu (mantarı) tarafından üretilen mevastatin, ilk keşfedilen statindir.
Oyster mantarının doğal olarak “Lovastatin” içerdiği ve miktarının mantarın kuru ağırlığının %2.8’ine kadar çıkabildiği tespit edilmiştir. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler sonucunda Oyster mantarı tüketiminin kolesterolü düşürücü etkisi olduğu gösterilmiştir.
Red Yeast Rice (Kırmızı Pirinç), Monascus purpureus fungusunun (mantarının) pirinç üzerinde büyümesiyle elde edilir. Bu fermente edilmiş yemeğin Asya mutfağında ve tıbbında önemli bir yeri vardır. Lovastatin içerdiği bilinen Red Yeast Rice’ın kolesterolü düşürücü etkisi birçok araştırma ve klinik çalışmayla tespit edilmiştir. Monascus purpureus (Red Yeast Rice), Monacolin K (Lovastatin) beraberinde beta-glukanlar, fitosteroller (beta-sitosterol, campesterol, stigmasterol) ve başka sinerjistik etki gösteren bileşenler içerir. Monascus purpureus’ta doğal olarak bulunan Monacolin K (Lovastatin)’in, sinerjistik etki gösteren diğer bileşenlerden dolayı, daha düşük dozda, kimyasal yollarla üretilen statinlerle karşılaştırılabilecek kadar kolesterolü düşürücü etkisinin olduğu görülmüştür. MycoPro Red Yeast Rice Complex , Monascus purpureus (standardize %0.4 Monacolin K (Lovastatin))’la beraber kolesterolü düşürmede sinerjistik etki gösteren Shiitake mantarı içerir.

Bunu da oku :  İstiridye mantarının faydaları

In vitro antiviral, antibakteriyel, antifungal ve antimikrobiyel aktiviteler
Fungiler (mantarlar) doğada yaşamlarını sürdürebilmek için rekabet halinde oldukları veya patojen organizmalara karşı birçok antiviral, antibakteriyel, antifungal ve antimikrobiyel bileşik üretirler. Mantarlar bu bileşikleri, hayvanlar gibi bağışıklık sistemine ve bitkiler gibi kalın hücre duvarına sahip olmadıkları için kendilerini korumak amacıyla üretirler.
Penicillium chrysogenum fungusu (mantarı) meşhur antibiyotik penisilini üretirken, antifungal ilaç Griseofulvin, Penicillium griseofulvum fungusu (mantarı) tarafından üretilmektedir.
In vitro olarak yapılan çalışmalarda şu mantarların HIV virüsünü inhibe ettiği görülmüştür: Hericium erinaceus (Lion’s mane), Flammulina velutipes (Entoitake), Lactarius camphoratus (Candy cap), Inonotus obliquus (Chaga), Pleurotus ostreatus (Oyster), Pleurotus pulmonarius (indian oyster), Sparassis crispa (cauliflower mushroom), Trametes versicolor (Turkey tail, Coriolus) ve Umbilicaria esculenta (Stone ear).

In vitro Antihormon aktivite
Enzim aktivitesi analizi çalışmaları sonucunda mantarların insanlarda bazı hormonların üretimini etkiledikleri tespit edilmiştir. Agaricus bisporus mantarının östrojen üretiminden sorumlu enzim olan aromatazı, Reishi (Ganoderma lucidum) mantarının ise dihidrotestesteronun üretiminden sorumlu 5-alfa redüktazı kısmen inhibe ettiği görülmüştür.

Click to rate this post!
[Total: 3 Average: 5]
(Visited 245 times, 1 visits today)

Related posts

Leave a Comment